Planujesz przeprowadzkę do Wielkiej Brytanii po Brexicie? Ten przewodnik krok po kroku pomoże ci zrozumieć nowe zasady i przygotować się do życia w UK. Dowiedz się, jakie dokumenty są niezbędne, jak uzyskać wizę pracowniczą i status osoby osiedlonej oraz jakie koszty życia cię czekają.
Wymagania wizowe po Brexicie
Brexit wprowadził istotne zmiany w zasadach wjazdu i pobytu w Wielkiej Brytanii dla obywateli Unii Europejskiej, w tym Polaków. Od 1 stycznia 2021 roku, aby legalnie pracować i mieszkać w UK przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, konieczne jest uzyskanie odpowiedniej wizy. Kluczowym elementem nowego systemu imigracyjnego jest punktowy system oceny kandydatów.
Osoby bez statusu osoby osiedlonej lub wstępnie osiedlonej muszą pamiętać o dwóch ważnych zmianach:
- konieczność posiadania ważnego paszportu przy przekraczaniu granicy UK – sam dowód osobisty już nie wystarczy,
- spełnienie określonych wymogów wizowych.
Jak zdobyć wizę pracowniczą w nowym systemie punktowym?
Aby uzyskać wizę pracowniczą w Wielkiej Brytanii po Brexicie, konieczne jest zdobycie minimalnej liczby punktów w nowym systemie imigracyjnym. System ten ocenia kandydatów na podstawie kilku kluczowych kryteriów:
- znajomość języka angielskiego – wymagany poziom B1 według CEFR,
- oferta pracy od zatwierdzonego przez Home Office sponsora w UK,
- wynagrodzenie spełniające minimalne progi (różne dla różnych rodzajów wiz i stanowisk),
- kwalifikacje – punkty za poziom wykształcenia i doświadczenie zawodowe.
System ma na celu selekcję pracowników o odpowiednich kwalifikacjach i umiejętnościach, potrzebnych na brytyjskim rynku pracy. Pamiętaj, że wymagania mogą się różnić w zależności od rodzaju wizy, o którą się ubiegasz.
Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania wizy?
Przygotowanie odpowiedniej dokumentacji jest kluczowym etapem w procesie ubiegania się o wizę pracowniczą w UK. Oto lista najważniejszych dokumentów, które należy zgromadzić:
- ważny paszport lub inny dokument podróży potwierdzający tożsamość i narodowość,
- numer referencyjny certyfikatu sponsoringu od pracodawcy (Certificate of Sponsorship),
- dowód znajomości języka angielskiego na wymaganym poziomie (np. certyfikat IELTS),
- dokument potwierdzający stanowisko i roczne wynagrodzenie,
- kod zawodu według standardowej klasyfikacji zawodów (SOC code),
- nazwę pracodawcy i numer licencji sponsora,
- potwierdzenie posiadania wystarczających środków finansowych na utrzymanie się w UK (tzw. maintenance funds),
- zaświadczenie o niekaralności (w niektórych przypadkach).
Proces aplikacji o wizę odbywa się online na stronie GOV.UK. W ramach procedury konieczne będzie umówienie się na wizytę w centrum wizowym w celu pobrania danych biometrycznych (odciski palców i zdjęcie).
Przygotowanie do przeprowadzki do Wielkiej Brytanii
Przeprowadzka do Wielkiej Brytanii po Brexicie wymaga starannego przygotowania i znajomości nowych przepisów. Przed wyjazdem warto zapoznać się z nowymi regulacjami dotyczącymi wiz, ubezpieczeń zdrowotnych oraz zasad pobytu i pracy. Pamiętaj, że jeśli planujesz pobyt dłuższy niż 6 miesięcy, musisz uzyskać odpowiednią wizę.
Jakie formalności należy załatwić przed wyjazdem?
Przed przeprowadzką do UK należy zadbać o kilka istotnych formalności:
- wiza – złóż wniosek o odpowiednią wizę na stronie GOV.UK, jeśli planujesz pobyt dłuższy niż 6 miesięcy,
- ubezpieczenie zdrowotne – uzyskaj dokument S1 lub S072 z oddziału NFZ, który umożliwi korzystanie z brytyjskiej służby zdrowia (NHS),
- dokumenty – przygotuj ważny paszport, zaświadczenia o wykształceniu i doświadczeniu zawodowym oraz inne dokumenty wymagane w procesie wizowym,
- finanse – upewnij się, że masz wystarczające środki na początkowy okres pobytu w UK, zgodnie z wymogami wizowymi,
- zakwaterowanie – zaplanuj przynajmniej tymczasowe miejsce zamieszkania na pierwsze dni po przyjeździe.
Jakie są koszty życia w UK?
Koszty życia w Wielkiej Brytanii mogą znacznie różnić się w zależności od regionu, szczególnie między Londynem a resztą kraju. Oto przybliżone miesięczne wydatki dla jednej osoby:
| Kategoria | Koszt (w funtach) |
|---|---|
| Wynajem mieszkania | 500-1500 (więcej w Londynie) |
| Żywność | 200-300 |
| Transport | 60-150 (zależnie od lokalizacji i środka transportu) |
| Rachunki (prąd, gaz, internet) | 150-200 |
| Rozrywka i życie towarzyskie | 100-300 |
Pamiętaj, że te kwoty są orientacyjne i mogą się zmieniać. Przed przeprowadzką dokładnie zaplanuj budżet, uwzględniając specyfikę wybranej lokalizacji oraz własne potrzeby i styl życia. Nie zapomnij o dodatkowych kosztach związanych z przeprowadzką, takich jak kaucja za mieszkanie czy wydatki na pierwsze wyposażenie.
Osiedlenie się w Wielkiej Brytanii
Po Brexicie, proces osiedlenia się w Wielkiej Brytanii uległ znaczącym zmianom. Kluczowym elementem dla obywateli UE, w tym Polaków, stało się uzyskanie statusu osoby osiedlonej lub wstępnie osiedlonej. Te statusy gwarantują prawo do życia i pracy w UK, a także dostęp do świadczeń socjalnych i opieki zdrowotnej.
Od 1 lipca 2021 roku, posiadanie tego statusu jest obowiązkowe dla obywateli UE, którzy chcą legalnie przebywać w Wielkiej Brytanii. Proces aplikacji o status osoby osiedlonej jest bezpłatny i odbywa się online, ale wymaga spełnienia określonych kryteriów oraz przedstawienia odpowiedniej dokumentacji.
Jak uzyskać status osoby osiedlonej?
Aby uzyskać status osoby osiedlonej (settled status), należy udowodnić, że mieszkało się w Wielkiej Brytanii przez co najmniej 5 lat. Oto kluczowe kroki w tym procesie:
- złożenie wniosku online poprzez stronę GOV.UK,
- udokumentowanie ciągłości pobytu w UK przez 5 lat (np. rachunki, umowy najmu, dokumenty bankowe),
- potwierdzenie tożsamości za pomocą aplikacji 'EU Exit: ID Document Check’ lub wizyty w centrum aplikacyjnym,
- przedstawienie zaświadczenia o niekaralności.
Jeśli nie spełniasz kryterium 5-letniego pobytu, możesz ubiegać się o status wstępnie osiedlonej osoby (pre-settled status), który przyznawany jest na 5 lat. Po upływie tego czasu będziesz mógł aplikować o pełny status osoby osiedlonej.
Znalezienie mieszkania i rejestracja w UK
Znalezienie odpowiedniego mieszkania to jeden z pierwszych kroków po przyjeździe do UK. Oto kilka wskazówek:
- Skorzystaj z portali internetowych takich jak Rightmove, Zoopla czy SpareRoom.
- Rozważ wynajem pokoju w mieszkaniu współdzielonym (house share) – często tańsza opcja.
- Przygotuj się na wpłacenie kaucji (zwykle równowartość 4-6 tygodni czynszu) oraz opłacenie pierwszego miesiąca z góry.
- Podpisz umowę najmu (tenancy agreement) i upewnij się, że rozumiesz wszystkie jej zapisy.
Po znalezieniu mieszkania, ważne jest zarejestrowanie się u lekarza pierwszego kontaktu (GP). Aby to zrobić:
- Znajdź najbliższą przychodnię (GP surgery) w swojej okolicy.
- Wypełnij formularz rejestracyjny – dostępny online lub w recepcji przychodni.
- Przedstaw dokument tożsamości oraz potwierdzenie adresu zamieszkania.
Rejestracja u lekarza jest bezpłatna i daje dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej w ramach NHS.
Zarządzanie finansami w UK
Po Brexicie zarządzanie finansami w Wielkiej Brytanii dla obywateli UE, w tym Polaków, uległo pewnym zmianom. Niemniej jednak, podstawowe zasady pozostają przejrzyste i stosunkowo proste do zrozumienia. Kluczowym krokiem jest otwarcie konta bankowego, które ułatwi codzienne funkcjonowanie w UK.
Warto zaznaczyć, że niektóre banki oferują specjalne konta dla nowo przybyłych, co może znacznie ułatwić proces. Dodatkowo, coraz popularniejsze stają się konta w bankach internetowych, takich jak Monzo czy Starling, które często mają mniej rygorystyczne wymagania dotyczące dokumentacji.
Jak otworzyć konto bankowe w UK?
Otwarcie konta bankowego w UK po Brexicie może wydawać się skomplikowane, ale przy odpowiednim przygotowaniu proces ten jest dość prosty. Oto kroki, które należy podjąć:
- Wybierz bank – rozważ oferty różnych banków, zarówno tradycyjnych, jak i internetowych.
- Przygotuj dokumenty – będziesz potrzebować dowodu tożsamości (paszport) oraz potwierdzenia adresu w UK (np. umowa najmu, rachunek za media).
- Umów się na spotkanie – w przypadku banków tradycyjnych, zazwyczaj konieczna jest wizyta w oddziale.
- Wypełnij wniosek – możesz to zrobić online lub w oddziale banku.
- Weryfikacja – bank zweryfikuje Twoje dane i historię kredytową.
Pamiętaj, że niektóre banki mogą wymagać dodatkowych dokumentów, takich jak potwierdzenie zatrudnienia czy numer National Insurance. Warto też rozważyć konta w bankach internetowych, które często oferują szybszy proces otwarcia i mniej formalności.
Jak uzyskać National Insurance Number?
National Insurance Number (NIN) to unikalny numer identyfikacyjny, niezbędny do pracy w UK i korzystania z systemu podatkowego oraz świadczeń socjalnych. Po Brexicie proces uzyskiwania NIN uległ pewnym zmianom, ale nadal jest dostępny dla osób legalnie przebywających w Wielkiej Brytanii. Oto jak go uzyskać:
- Zadzwoń do Jobcentre Plus – numer to 0800 141 2075 (od poniedziałku do piątku, 8:00-18:00).
- Umów się na rozmowę – podczas rozmowy telefonicznej zostaniesz poproszony o podanie podstawowych informacji i umówiony na spotkanie.
- Przygotuj dokumenty – na spotkanie zabierz dowód tożsamości (paszport), potwierdzenie adresu oraz dokumenty potwierdzające prawo do pracy w UK (np. wiza pracownicza).
- Weź udział w rozmowie – podczas spotkania urzędnik zweryfikuje Twoje dokumenty i zada dodatkowe pytania.
- Oczekuj na decyzję – po pozytywnej weryfikacji, Twój NIN zostanie wysłany pocztą w ciągu kilku tygodni.
Pamiętaj, że możesz rozpocząć pracę przed otrzymaniem NIN, ale musisz poinformować pracodawcę, że jesteś w trakcie jego uzyskiwania.
